گزارش عملکرد
در این بخش در نظر داریم تا گزیده و خلاصه ای از اهم اقدامات مدیریت فعلی آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم (علیه السّلام) در حوزۀ موقوفات را ذیل عنوان گزارش عملکرد تقدیم کنیم. بدیهی است هر کدام از عناوین و سرفصل ها در جای خود به تفصیل توضیح داده شده است.
پس از تفویض مسئولیت و تولیت آستان مقدّس حضرت عبدالعظیم (علیه السّلام) و بقاع متبرّک وابستۀ به آن از جمله مرقد مطهر حضرت امامزاده حمزه و حضرت امامزاده طاهر (علیهم السّلام) به حضرت آیت الله محمّدی ری شهری از سوی مقام معظّم رهبری « مدّظلّه العالی » در سال 1369 ، و برای اجرای منویات معظّم له مبنی بر اینکه « ... لازم است با دقت و جدیت به مراقبت و حراست از موقوفات و اموال و عایدات این آستان قدس اقدام کرده و ... » مدیران آستان با برنامه ریزی و استفاده از مشاوران و کارشناسان خُبره و امین در قسمت موقوفات ، اقدامات جامعی شامل ؛ شناسایی ، نقشه برداری و مستندسازی ، تشکیل هزاران پرونده ، اخذ اسناد رسمی برای موقوفات فاقد سند ، انعقاد قراردادهای قانونی با مستأجرین و پیرو آن ، دریافت حقوق واقعی موقوفه از جمله ؛ اجاره ، پذیره و... با توافق و مصالحه و یا نظر کارشناس رسمی دادگستری و حتی اقدام قضایی علیه افراد سودجو و دستگاه‌هایی که تأدیۀ حقوق موقوفه را نمی پذیرفتند را در دستور اقدام قرار داد.
در ادامه عناوین مهم ترین اقدامات و توضیح مختصری در ارتباط با هر کدام به استحضار می رسد.
الف ) آزادسازی :
با بررسی های به عمل آمده مشخص گردید، لازم است برخی از اراضی موقوفه را از ید و تصرّف مستأجرین و متصرّفین بعضاً ناباب که از پرداخت حقوق موقوفات استنکاف می کردند خارج نمود. لذا برای استفادۀ بهینه از موقوفات و در جهت صرفه و صلاح آن ، مذاکره با متصرّفین آغاز شد و تاکنون طی بالغ بر 150 قرارداد ( تا پایان سال 1394 ) 5،952،242 متر مربع از اراضی وقفی ( عمدتاً زمین های کشاورزی ) با پرداخت بیش از ده میلیارد تومان به عنوان حق ریشه، حق پیشه و... مجدداً در اختیار آستان مقدّس قرار گرفته است.
ب ) احیاء موقوفات :
با ارائۀ اسناد و مدارک عمل به وقف به « کمیسیون مادۀ 2 آیین نامۀ اجرایی قانون ابطال اسناد موقوفه » تلاش فراوانی به عمل آمد تا رأی بازگشت به وقفیت دو رقبۀ زرگندۀ شمیران و محمود آباد دریافت گردد.
این دو موقوفه بر اثر سیاست های غلط حاکمان گذشته از وقفیت خارج شده بود. بخشی از موقوفۀ زرگندۀ شمیران در حال حاضر در اختیار سفارت روسیه است و در موقوفه محمود آباد نیز پالایشگاه نفت تهران احداث شده است.
هر چند نظر موافق و رأی کمیسیون یاد شده مبنی بر موقوفه بودن رقبات مذکور دریافت شده است، امّا برای ابطال اسناد مالکیت در اختیار متصرّفین فعلی ، نیاز به مراجعه به محکمه و اقدامات قضایی و اجرایی است که این امر به رغم پیگیری‌های انجام شده تاکنون معطل مانده است.
ج ) تبدیل به احسن :
در چهار مورد که موقوفه عایداتی برای آستان مقدّس نداشت و به دلیل قرار گرفتن در طرح ها و پروژه های ملّی و منطقه ای ، انتفاعی از آنها حتّی در بلند مدت برای وقف متصّور نبود. با کسب اجازه از تولیت محترم آستان مقدّس ، با دستگاه‌های متصرّف مذاکره شد و بهای موقوفات با نظر کارشناس رسمی تقویم و ارزیابی گردید و وجوه مربوط اخذ شد و بجای موقوفات واگذار شده املاک مرغوبی خریداری و وقف گردید و عملاً تبدیل به احسن محقّق گردید.
توضیح این نکته ضروری است که آستان مقدّس به دستور تولیت محترم هیچ‌گاه در تبدیل به احسن پیش‌قدم نبوده و نیست و چهار مورد انجام شده مربوط به تصرّفات قبل از دورۀ مدیریت فعلی است که بناچار مسئولین موقوفات برای جایگزینی موقوفه، وارد مذاکره و انعقاد قرارداد واگذاری با متصرّفین گردید‌ند.
د ) درآمد موقوفات :
درآمد موقوفات از محل وصول اجاره، پذیره و امثال آن می باشد. متأسفانه قبل از مدیریت فعلی، به‌دلیل نبود ساز و کار اداری، اجرایی و حقوقی متناسب، امکان استنقاذ تمام و کمال حقوق موقوفه فراهم نبود به طوری که براساس گزارش‌های واصله درآمد سال های 69 و 70 حدود 16.5 میلیون تومان بود. با سعی و تلاش بسیار زیاد مدیران موقوفات و همکاری تنگاتنگ دفتر حقوقی آستان مقدّس و پس از ایجاد پرونده‌های مستقل و مستند برای هر موقوفه و پیگیری جدّی حقوق وقف، اجرای طرح آزادسازی و اجارۀ اراضی به صورت مزایده، درآمد و عایدات موقوفات به صورت قابل توجّهی افزایش یافته است.
این افزایش درآمد با تأکید تولیت محترم و نظارت دقیق شخص ایشان بر درآمد و هزینۀ موقوفات از طریق معاون محترم هماهنگی آستان و تأسیس « مدیریت امور مالی مستقل در موقوفات » پس از کارسازی هزینه های عمران و نوسازی موقوفه ، بقیۀ درآمد صرف نیّات واقف – مذکور در وقف نامه – می گردد.
هـ ) دریافت اسناد مالکیت :
با واگذاری مسئولیت موقوفات به مدیران جدید ( دورۀ مدیریت فعلی ) ملاحظه شد بخش عمده ای از پلاک های موقوفه فاقد سند رسمی مالکیت هستند. اقدامات اجرایی لازم انجام شد و اسناد رسمی موقوفات دریافت گردد.
و ) جذب وقف های جدید :
از سال 69 تاکنون 10 وقف و صلح عمری انجام گرفته که شامل موارد زیر است :
1 . صلح عمری شش دانگ زمین به مساحت 140 متر مربع در خانی آباد تهران
2 . وقف سه دانگ یک باب خانه در پشت بازار حضرتی
3 . وقف سه دانگ یک باب خانه به مساحت 108 متر مربع در عظیم آباد
4 . وقف شش دانگ یک واحد آپارتمان مسکونی به مساحت 78 متر مربع در فلکۀ دوّم صادقیه
5. وقف شش دانگ یک باب خانه به مساحت 75 مترمربع در قرچک ورامین
6 . وقف 28.823 سهم از شرکت سهامی عام کف
7 . وقف شش دانگ یک باب خانه به مساحت 117 متر مربع در خیابان دلگشای تهران
8 . صلح عمری شش دانگ یک باب خانه به مساحت 80 مترمربع در خیابان مولوی
9 . وقف شش دانگ یک واحد آپارتمان به مساحت 85 متر مربع
10 . وقف شش دانگ یک واحد آپارتمان به مساحت 76 متر مربع در اتوبان شهید خرازی
ز ) توسعه و عمران موقوفات :
از اقدامات بسیار مهم انجام شده در دورۀ جاری احداث مجتمع‌های موقوفه با کاربری‌های مسکونی، تجاری، آموزشی، زائرسرا، پارکینگ و ... بوده است که در این بخش عناوین هر یک می آید و دعوت می شود برای مشاهدۀ اطلاعات کامل به صفحه پروژه ها مراجعه فرمائید.
1 . پروژۀ شهرک مسکونی رضوان ( موقوفۀ علائین ) – تکمیل شده
2 . پروژۀ فرهنگی – آموزشی مجتمع حکمت ( موقوفۀ علائین ) – تکمیل شده
3 . پروژه مجتمع مسکونی خدمتگزاران ( موقوفۀ علائین ) تکمیل شده
4 . پروژۀ مجتمع فروشگاهی رضوان موسوم به فروشگاه زائر ( موقوفۀ علائین ) – تکمیل شده
5 . پروژۀ مجتمع مسکونی 10 واحدی موقوفه – تکمیل شده
6 . پروژۀ مجتمع تجاری موقوفۀ ( موقوفۀ بازار حضرتی ) – تکمیل شده
7 . پروژۀ مجتمع زائر سرا، تجاری و پارکینگ موقوفه – ( موقوفۀ موسوم به زینب خانم ) در حال احداث
8 . پروژۀ مشارکتی مجتمع مسکونی خدمتگزاران ( موقوفۀ علائین ) – تکمیل شده
9 . پروژۀ هتل کرامت - تجاری ( غیر موقوفه ) تکمیل شده
10 . پروژۀ مسکونی خیابان هلال احمر - تکمیل شده
( ویرایش پاییز1399 )
